Utrechtse proef toont aan: slim laden op basis van flexibele nettarieven verlaagt de piekbelasting op het elektriciteitsnet

Drukte op het stroomnet is een groeiend probleem. Een mogelijke oplossing is het slim laden van elektrische auto’s, waarbij elektrische auto’s sneller of minder snel geladen worden afhankelijk van de drukte op het stroomnet. In samenwerkingsproject FLEET* begonnen netbeheerder Stedin, bedrijven en kennisinstellingen 3 jaar geleden met slim laden van elektrische auto’s op 380 publieke laadpalen in Utrecht. Slim laden gebeurde in deze proef op basis van flexibele nettarieven van de netbeheerder. Deze experimentele prijsprikkel zorgde voor 15% minder piekbelasting van elektrische auto’s en zo voor ontlasting van het lokale stroomnet. Gebruikers merkten hier in de meeste gevallen niets van omdat de auto langer ingeplugd stond dan nodig was en er genoeg ruimte was om deze buiten de piek op te laden.

Afb 2. Laden werd gespreid naar momenten met lagere netbelasting

​Lees hier het openbare eindrapport van het onderzoeksproject FLEET.

Slim laden verlaagt de piekvraag
In project FLEET werd in samenwerking met netbeheerder Stedin als experiment een flexibel nettariefsysteem ontwikkeld en getest voor publieke laadinfra. Door te variëren met nettarieven, kon de netbeheerder een extra financiële prikkel geven aan laadpaalbedrijven bovenop de variabele stroomprijzen, om te laden buiten piekmomenten. Op momenten met hoge netbelasting was het nettarief hoger en werd het minder aantrekkelijk om op volle kracht te laden.

Zodra het rustiger was op het lokale net, en het nettarief dus gunstig, werden de elektrische auto’s weer met de maximale laadsnelheid geladen. Het slimme systeem zorgde ervoor dat de auto helemaal volgeladen was bij vertrek (afbeelding 1). Zo werd de piek van de elektriciteitsvraag voor het laden van elektrische auto’s met ongeveer 15% verlaagd. In de grafiek in afbeelding 2 is te zien dat het laden werd gespreid naar momenten met lagere netbelasting. 

Klanten positief
Tijdens het FLEET-experiment konden klanten aan de laadpaal ervoor kiezen uitgesloten te worden van slim laden. Klanten hadden vooraf aangegeven behoefte te hebben aan deze mogelijkheid, maar in de praktijk werd daar zelden gebruik van gemaakt. Onderzoek onder klanten wees verder uit dat de meeste klanten niets merkten van het uitgesteld laden. Over het algemeen zijn klanten blij dat ze op deze manier positief kunnen bijdragen aan het verminderen van de drukte op het elektriciteitsnet. 

Netbewust laden voor iedereen
Ondanks dat het FLEET-experiment is afgelopen, wordt er nog steeds slim geladen op de publieke laadpalen in Utrecht. De sturing  van de laadpalen in het experiment is overgezet op de netbewust laden sturing en dit wordt nu verder onderzocht. Deze manier van slim laden wordt sinds 2023 landelijk uitgerold. In dit systeem varieert de beschikbare capaciteit voor het laden van auto’s gedurende de dag op basis van de belasting van het net.

Het systeem van netbewust laden lijkt in grote mate op het systeem met flexibele nettarieven dat is getest binnen het samenwerkingsproject FLEET. Dit project heeft dan ook significant bijgedragen aan de ontwikkeling van het netbewust laden systeem. In Utrecht wordt netbewust laden momenteel al op 400 publieke laadpalen uitgevoerd en dat is daarmee één van de grootste implementaties van dit nieuwe slim laden in Nederland. 

Reduceren of pauzeren?
Tijdens het FLEET-experiment werd de laadsnelheid van elektrische auto’s teruggebracht naar 4 kW tijdens piekmomenten om de impact van elektrisch laden op lokale netcongestie te verminderen. Het laden werd niet helemaal gestopt. Uit modelsimulaties die zijn uitgevoerd door onderzoekers binnen het FLEET project blijkt dat het volledig pauzeren van laadsessies de effectiviteit van slim laden flink vergroot. Zo kunnen er met gepauzeerd laden ongeveer twee keer zoveel laadpalen geplaatst worden voordat er congestieproblemen optreden ten opzichte van slim laden met een minimum laadsnelheid van 4 kW.  Het kunnen pauzeren van laadsessies leidt dus tot een efficiëntere benutting van het elektriciteitsnet.

*Partnerschap FLEET
In FLEET werkten netbeheerder Stedin, ElaadNL, laadpaalbedrijf We Drive Solar, Smart Solar Charging BV, Gemeente Utrecht, Utrecht Sustainability Institute en Enervalis samen onder leiding van het Copernicus Instituut voor Duurzame Ontwikkeling van Universiteit Utrecht. FLEET werd gesteund door de Topsector Energiesubsidie van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.